لينگِ مال
مازه‌رُونی
شعرهای تا 1375
م ـ نماری
یادآوری :
1- نشانه ی ( ٍ ) برای صدایی در زبان مازندرانی برگزیده شد که بین ( اَ ) و ( اِ ) است . این نشانه در زیر ِ حرفی گداشته شده که دارای این صدای میان ( اَ ) و ( اِ ) است . نمونه : آمٍل . خنٌـٍه . بٍرمٍه . . .
2- خطّ مورّب ( / ) را ، به تآسّی از یکی از نویسنده‌گان، در میان آن کلماتی که برهم اضافه شده‌باشند آورده‌ام تاحالت اضافه‌ی این کلمات را نشان دهم.
3- نشانه‌ی مفعولی ( را ) را گاه به شکل ( ر ٍ ) و گاه به شکل ( ره ) نوشته‌ام: گو ر ٍ - گو ره : گاو را
4- نشانه ی ( ِ ) مثل ِ : روشنایی ِچراغ، در ِبسته، نشانه ی کسره یا زیر است. متأسفانه با حطّی که در دست رس ِمن است نمی توانم این نشانه را جوری بنویسم که با حطّ تیره(-) اشتباه نشود.
4- لهجه ی این شعرها، لهجه ی آملی ِ مازندرانی است.
اَمِه خْنْه ي بامٍشی ِِ يادمُونی
بی چٍمٍرَ ك
وا نِهِل پَنجره ر ٍه
ديا ز ٍم داينٍه هٍوا .
()
خَلِه تُومٍْه ، خَلِه تُومٍه بامٍشي
د ٍم ِِ جا ساز ٍه نَزوئٍه كُوبِ رُو .
بي چٍمٍر
اَ نّـِه هاپِه بي يه اين مير ٍه كا/چٍش
نَوُو اَتّا چٍمٍر اين وَرْفِ رُو ، لينگِ ، بِمٍه بُور ِِ
نَوُو كِه دَر بَز ٍنَن،
ياد بَكٍرْده شِه ز ٍوون ر ٍه .
()
وا نِهِل پَنجره ر ٍه !
47
كَفْ تِل
كَفْ تِل بَزُومٍه اَغوز ِِ ، دارْ جٍر دَكٍتٍه !
بٍشْكٍسّه/اَغوز
هُولْ هايتي و، سٍم/كٍتُون
تَپّه/سَري ر ٍ
گٍريگْ گينه
رَوون ، رَوون !
وَرزا ر ٍه هار ٍش !
خَنـٍّه/گَري كَش رٍ بَيتٍه ، د ٍم ، تُو دِنٍه اَي .
52
كَلّی
بادبادَكِ دَسُّوري، كِه نَخْ بُوسّهٍ و ٍ نِه -
مٍن
كَلّي/زَنُون.
پٍشتيم هُو/كَرون
تيساپَه/چَكُون
دَسْ ر ٍه نَخ/پيچون
مِه كَلّي ر ٍه خَنـّه/زَنون .
52
خٍشی
بٍشكسّه/دَريچهْ وَر
پَرده ي چاكِ لا
گٍل/وا اِنٍه اَي .
بُوسٍنّي/ا ٍر ٍسي ِِ پَلي
وَرزاي تٍكِ نَجُوسٍّه/واش ، كا اِنٍه اَي .
گُوم/بَيّـٍه/ز ٍوون
تيسا پِه/چَك و ، وَ لَكْ زَنون
چٍنْگٍر/دَكٍتٍه/قٍوا ر ٍه دُوجا اِنٍه اَي .
لُوشْكْ ر ٍه پِه هيرَم كِه صبح ، سَرجِر بَهيه
بُوتٍه كوهِ كَش اُوسار و ، بُوشا اِنه اَي .
52
گفتگو آفتابِ جا
آفتاب !
اِي بيْ چٍمٍرَك/وَرزا !
« شُو لال و ،
تٍلا لال و ،
ستاره لَنگٍه . »
وَنگ ره سَرهادِه !
52
پِگاه
كوهِ پٍشتيم ، آفتابِ وَنگ و وا ئٍه
كَهُو ئٍه آسمون ، كَهُو رُوجا ئٍه
اَبٍر ، تَش/بَهيته/كَمٍلْ كوفا ئه
هَلا نا شُو ئٍه ، نا روز بَنٍما ئٍه
52
شُو چَرُون
اَي ،
مٍن و
راه و
فٍنـَر و
شُو/دَكٍتي .
مٍن و اَ تّا رَمٍه حَرف .
()
تِه هٍداري
شُو چَرُونِِ
چي جوري پيش هاكٍنَم ، اين رَمٍه ره ؟
شِه ز ٍوونِِ لَلٍه وار ه
چي جوري بَز ٍنَم اَمشو ، چي جوري ؟
52
گومٍهْ چَرخ
« كٍهَر/يابُو ره تيمـار هاكٍنـَم مٍن»
باخٍتٍه/راه ره ، ويشار هاكٍنـَم مٍن
پيته/فنـَر ره بَيرَ م ، شُو دَكٍفـَم
گُومٍه/مَنگو ره ، مارمار هاكنـَم من
52
گومٍهْ چَرخ
كٍهَر/يابُو ره تيمـار هاكٍنـَم مٍن»
باخٍتٍه/راه ره ، ويشار هاكٍنـَم مٍن
فنرِ زَخم ره بَيرَ م ، شُو دَكٍفـَم
گُومٍه/مَنگو ره ، مارمار هاكنـَم من
52
پٍشْ پٍشه
دٍل پٍشْ پٍشه كٍنّـٍه اَي
سُو/سُو دِنٍه اَي سُوآل .
دَيـّا
پَته/شو
رِجٍنٍه هَمتي
همه جا ره
ديِِ جور .
آه
شهري/وَرزا !
سُو ره لُو بَو ٍر
اين دي/بَرِتٍه/لَمپا ي سُو ره لُو بَوٍر !
52
من و « وَرزا»ي تٍك/به/تٍك/هدائن، راه/دٍلٍه
وَرزا گٍمٍه كِه . . .
[ اَي ورزا قٍتُو اياينه، گِس گاردٍنٍّه]
لينگْ رٍ لَس هادِه، گِس ر ٍ نٍگاردٍن، پيره گو!
من َناُومٍه كِلٍه مٍرْ بَيٍّه،
سنگه وٍنٍه ئو
رُوشْ نَيْنٍه دِگَر .
من نَاُومٍه چيسه
بٍرمٍه/گَلي بَيْمٍه، و هَلا
اَتّا بي چٍمٍر/حَسريِِ اَنّا، خَنـّه
سُو نَيـّه مِه ديم.
نَاُومٍه دَگٍرديم.
من نَاُومٍه فَنَـر پٍرَ ك/پٍرَ ك زَنـّه، ولي
ورزا گٍمٍه كِه . . .
52
آهنگِ « مرا ببوس ِ » رُو
سرود
رُوش ِانه ئو
تُو ِانه كوه
هٍوا ر ٍ تَش دِنٍه مُونگ
كٍلاك اياينه د ٍريُو
«يابو» دياري ، وا ر ٍ زَنٍّه لُو.
لِه/بُورد ٍه/كيمه ي وَر
بٍلَنٍـّه كَكّي ِِ وَنگ
پـِهي شونه چٍمٍر/كٍشونه/شُو .
اَي،
مازه رُونِِ هَر اَتـّا خٍنٍه ي رواقِِ سَر
هٍرا هيته خلق ِِ سُو/لُو/بَوٍردٍه/فٍنـَر
دياري آفتاب ، وَشتٍه/دَسُّوري وِشِنٍه
سَرده/كَله ر ٍ، نِمِنٍه كِه تَش كٍنـٍّنٍه ؛
اَي
باخٍتٍه/گو، ويشار وُونٍه
ز ٍوُون و دٍل، هٍدار وُونه
كٍره/كا مَسّ ِِ جُو ئه
بالا ستاره سوئه
پايين نا روز ، نا شوئه
تَشنا/مَنگُو جُور
هَل هَل زَنـّه مازه رُون
اَل زَنـّه وٍنِه زُوون
وَنگ ر ٍ سَر هٍدا ، داينٍه گٍنٍه:
قرمزه/چشمه !
بـِل خون بَير ِه دَيّا ر ٍ
- اين رنگ/بَپـّر ٍسّا ر ٍ -
بِل مِه كالٍه ر ٍ شير سَروشِه.
52
آفتابِ لُو/ بِمُو ئَن
هار ٍشين ! پِرسائه اَي ، پِرسائه اَي
« كلاج» ر ٍ اَي پَر هدا ، تَشنائه اَي
كٍديم/تا كوهِ بِن دَر زَنٍـّه چٍشمه ؟
سَر/دَرمٍه وَرزائه اَي ، وَرزائه اَي
53
بامداد
صواحي/سَر ٍ
كِلٍه شُونٍه ئو.
كُوهِ رُو
ديا ي سرخه/لِـچَك ، تُو ِانه تُو.
« وا» خٍينه تَش/تُو.
كَهَر ِِ/اَسبِ جُور
پگاهِ اَي خُومَن رٍ چَرٍنٍه
گٍرٍه/بَزه/دٍم ره تُو دِنٍه.
اٍنار ِِ شاخهْ كَش ، اٍنار ِِ تُوتُو.
آفتاب اِنٍه لُو.
53
پگاه
پگاه اَي
اٍسّائه لُوشْكِ سَر لينگ ر ٍ هٍمالٍس
خُو/پٍلِه/آفتاب ! هاي هار ٍس! هار ٍس !
هَر اَتّا وَلگِ تٍك : شِه /وارِِ سُو، رَنگِ سٍروُشٍه
لَم/ بَنٍّسٍّه/ شُو ئِه لَم/ بَهيتٍه/ كيمٍه دَ كُوشْتٍه
53
آهنگِ « الاهه ي ناز»ِ رو
پِـِگاهُونِِ خُون
اَي، وِِشٍنٍه ، وِِشٍنٍه
بيم/بَزٍه/شُو دٍلٍه
پگاهونِِ دُوش ِِ خونِِ چٍپٍّه/چٍپٍّه.
هاي ! بٍشكٍسّه/دَسٍّه/چُو !
نِل تَه چٍش بُورِه خُو
سَگِ دٍم/تُو گٍنٍه
مَشتِ چٍش وُونٍه شُو.
اَي
اين اَبر ِِ وار ٍش گٍنه اٍزال ر ٍ بَيرَم
دَو ٍنَـّم « وَرزا» ي دُوش ، تا بينج ِِ خُونٍش
دَ پِجِه تيمٍه/جار.
پِه رٍسَم
لُوشْك ر ٍ پـِه هيرَم دَر بُورَم
دَكوشَم
دي/بَرِِتٍه/فنـَر.
اِشاكْ اِشاكِ صبحه اَي ، پيره/كوهِ تٍك.
«روجا» ي وَنگه/وَنگه كه دياري اَي
چاووشي سَرهٍدا.
شِه/بَزه/وَنُوشه ر ٍ اَي كا دِنٍه « وا»
كيجا سرخه/لـِچَك اَي ، خُوني/جمه ر ٍ
بَشُوردٍه دِنه وا.
54
دُور/مٍجا
«روجا»ي دُور/مٍجا ! هاي سرخه/روجا !
اٍسا كه
زٍم
بيم
شُو
شُو/چَرون
بَيـٍّه سَر،
اٍسا كه
َدس و دل
چٍش
گٍل
رَنگ
كهنه/گٍر (1)
بَيـِّه وا،
هار ٍش اٍشناسٍني تٍه مٍره يا نا !
55
--------------
(1) گٍر : گٍرٍه __ گِر ِه
مِه يار
« دياري دَر اِنٍه مِه يار ِنمِنه »
وٍِنِه جانه/دلِِ جا خون كَلِنٍه
«سُوردار ِ»جُور سبزه مِه دل، كه مِه يار
دلِِ سِه زينـّوئه ، دلِِ سِه ميرنٍه
56
مِه يار -2
« دياري دَر اِنٍه مِه يار ِنمِنه »
وٍ نِه جانه/دلِِ جا خون كَلِنٍه
«سُوردار ِ»جُورسبزه مِه دل، كه مِه يار
خَلق ِِ سِه زينـّوئه، خَلق ِِ سِه ميرنٍه
56
تی تی
تي تي! هاي سرخه/تي تي! سرخه/تي تي !
امسال خـونِِ/رٍجُوني چنـِّه اٍتـي ؟
مازه رونِِ جوونون تِه/واري نٍه
وٍشون مازه رونِِ خلق ِِ تي تي نٍه
56
تَجٍن
هارش ! هَرچي بَتِتٍسّي نَر ٍسّي
هَلا اين بَتِـتَـَن ِِ دم دَوٍسّی
همه ي ديم قرمزه ، خونِِ پٍشتي
تِه ، هَلا كه هَلا، لَب/پاسه/پٍشتي
56
سال 52
بٍوار! وَل/ وَله/وارٍش !
دٍلٍه بَخٍر !
بِهِل شٍلال بي يه تِه « ِشيش»§ ، اين نَشُورْديِِ تَن
بٍوار تيل/بَزه رٍ .
شٍلاب !
بَرُوش .
بَرُوش !
مِه ديم
مِه دل
مِه آهه/سَرپوشه/بُوم ر ٍ
اٍسا كه بد/پِلِجون ر ٍ بِرُوش/بَرُوشه
بَرُوش !
75/52
«هانی» ی يادمونی
خالچه
اين خال/چه
هَلا كه هَلائه
تُو اِنٍه.
پَر بَكشی بِمويـی
پَرَك پَرَ ك بَزوئي اتّا گٍل اين خالچه ي رو
پَر بَكشي بُوردي !
اتّا گٍل، فقط اتّاگٍل اين خالِِ رو هٍنيشتي
هنيشتَن ِِ هنيشتَن هم نَي بِه
بال بال زوئي هَلا.
راه/گوم/بَكرديِِ را ؟
خَسّه گي ِِ را ؟
چي ِِ را ؟
دَم خواسّي بَز ٍني شايد.
چون كه این خالچه ي سَر كٍلي نَزوئي هَسّه كه
اين خالچه
هَلا كه هَلائه
تُو اِنٍه.
76
خٍشا -
1
خٍشا « لٍكوني ِِ» پٍل
كيجا
ماس ِِ/پيلٍه كا
آمل
مٍرغٍنه كٍل .
و ٍنِه : مٍره/بَدي يَن
« دَرمٍه شُومٍه تيل/بَزه/آمل» بَاوتَن ،
من ِِ جٍريك/بَزوئَن
غِض ِ را .
76
خٍشا -2
يادا !
خشا ته ره َبلِشتن،
اٍتي كه:
گٍره/ماسّه/كَچه ر ٍ
كچيك/وّچه كه بي مٍه
لِشته مٍه،
اٍتي كه
گُو، اَسب
نمَك ره.
76
خٍشا -3
خٍشا « تِه بُوردَن بُوردَن»
خٍشا « مِه هار ٍش هار ٍش»
خشا وارٍش
خٍشا بچا/ديم ر ٍ خٍش .
76
خٍشا-4
چي خٍش بٍه :
« وا» بِه بُوم
بَنٍّس بُوم
وَ لگ و واش .
وَ لگ بِه بُوم
واش بِه بُوم
بَنٍّس بُو
مٍره « وا » .
چي خٍش بِه :
وَ لگِ تٍك
واشِِ تٍك
« وا »يِِ تٍك
« چي خٍش بِه/چي خٍش بٍه»
بِه بُو بُوم .
چي خٍش بِه :
اُون/تا كه
« وا » گٍنه
وَ لگ گٍنه
واش گٍنه
مٍن گٍمه
« اُون بِه بُوم»
بِه بُو بُوم .
76
خٍشا -5
چي خٍش بِه
گٍل به گٍل
گَلي به گَلي
تِه پَلي .
76
گَـل
هَم بُوم ِِ دٍ لٍـه ، هَـم اَنبار ِِ ، هَـم سنٍـٍّخ
ر ٍخ ر ٍخ كٍنـّه اَی، ر ٍخ ر ٍخ كٍنـّه اَی، ر ٍخ ر ٍخ
اَی گَل دَ كٍتٍه ، اَی گَل دَ كٍتٍه ، اَی گَل
اَی گَل دَ كٍتٍه ، اَی گَل دَ كٍتٍه ، اَی گَل
77
سَنگ
خَلِه تُومٍه ، اَتـّا سنگِ بٍن ، دٍماسٍّه مِه دَس
خَلِه تُومٍه ، اتـّا سنگ ، سنگيني كٍنـٍّه مِه خٍـلَنگ .
گٍل به گٍل ، اتـّا « كٍر» ر ٍ مونٍـّه درّه ي لُو
نِمِنه كه ٍاسائـه كه دَ كفِه مِه سَر .
هر جا ، هرچي ِِ د ٍ لٍه دَره :
وارش ِِ دٍ لٍه ، وا اِ ، او اِ . . .
هارشي يَن ِِ دٍ لٍه ، خَنٍـّه ي اِ . . .
سَنگينٍه :
سَنگِ جا دَ يَّن
سَنگِ جا بِمٍه/بُور هاكٍردَن
سَنگِ وَر باخٍـتَن
سَنگِ وَر بي چٍمٍر هنيشتَن ، سَنگ بَيَّن .
سَنگِ وَر ، كِله هَم كه بُوشي سَنگينٍه .
سَنگ !
بي وَ نگ ، بي وا ، بي چٍمٍر
لَب/پَر زَنٍـّه وٍنِه تَن سَنگيني .
77
خُو
اَشُون اَي خُو بَد يمٍه، خُو بَد يمٍه
شِه اين پيته/فٍنر رٍ سُو بد يمٍه
بَد يمٍه كه هَلا اين شيره/هيمه
تَش گينه وٍ، تَش گينه وٍ، تَش گينه
اَشون اَي خُو بَد يمٍه، خُو بِد يمٍه
شِه اين پيته/فٍنر رٍ سُو بَد يمٍه
صواحي مِه پَلي كَم/سُوئه كَم/سُو
اٍتي سُـو مٍه، اٍتي سُـومٍه ، اٍتي سُـو
77
كنـّه
نا تَش گينٍه
نا تَش و ِ ر ٍ گينٍه
نا تَش ره و ِ گينه .
دی كٍنـٍّه
دی كٍنٍـّه
هَمٍش دی كٍنٍـّه
اين كٍنـّه.
و ٍنِه تَش گَرم/نئی
وٍنِه دی كُور مٍه .
77
بهار
هَم مِه كَلٍه ئِه
هَم وَ لگِ
هَم واشِِ
هَم « وا» ئِه
هَم خالِِ
هَم « اُو» ئِه
سرخه/تَش
سبزه/تَش .
هَم مِه چراغ ِِ دٍلٍه ئِه
هَم وَ لگِ
هَم « وا » ئِه
هَم واشِِ
هَم خالِِ
هَم « او» ئِه
سرخه/سُو
سبزه/سُو .
تَش/جار !
سُو/جار !
رنگ/جار
اِي بهار !
77
اين «وا»يِِ دٍلٍه
اٍتي كه اين «وا» گَنٍـّه
نا فقط گٍل شِه گٍلي ر ٍ
يا « اُو» شِه « اُوئي» ر ٍ،
حتّي سَنگ هَم شِه سَنگي ر ٍ ، نَتونٍـّه دار ِه ؛
اٍتي كه اين « وا » ، همه چي ر ٍ دايْنٍه كَنٍـّه وَينٍه.
اٍتي « وا »يِِ دٍٍ لٍه
چٍتي بَـِشِنٍه هٍر ٍسّا ئَن ؟
چٍتی بَشِنٍه شِه خٍد ر ٍ داشتَن؟
چٍتي بَـِشنٍه نَر ٍمٍسَّن ؟
وا !
خي/وا !
تُونـّي اين دَ يَّن ِِ كَش
- اين رموكِ ، اين بُور/بُورَ كِ كَش
اين بُوردَن/بُوردَن ر ٍ بُوجي بَو ٍری؟
77
كوچه/سَر ِِ دَ سّوری
چي خٍش بِه زندگي
هَمون اَمِه كوچه/سَر ِِ دَسّوري بِه بو :
تٍه اُون ديم
من اين ديم
ميون اَمِه:
بِموئَن
بَتِتَن
نَر ٍسّي يَن
تَش/هيتـَن
نا/خٍه/تَن . . .
77
گفتگو «اُو»يِِ سر ِِ جَره ي جا
هَم « اُُو»ي سَر دَري
هَم « اُُو» ر ٍ سر نُزِ نٍـّه كه تٍه وٍ نِه سَر دَري
اِي
اويِِ َسر ِِ جَره !
اُُويِِ َسرِِ جَره !
خشي ِِ را پَر زُوئي
دُونٍس بُوئي تٍه شِه جَره/بي ر ٍ اگـِر .
مَشته/گُوآلِِ بٍن
تٍرٍگ مِه بُوسّه ، بوُسّه مِه تٍرٍگ
اُُويِِ َسر ِِ جَره !
77
و ِشٍه ني تٍه
تا مٍرٍه و ِشٍه ني ، سُو وُونه مِه تار
دَر/شُونه اَي مِه دَس ، اين بُوسّه/اوسار
پَر زَنـّه دار ِِ تٍك ، مِه جا/ بدائي
اَمان از روشنائـي ، روشنائـي
77
آمل
كُوهِ بٍن
د ٍريو لُو
دَشتِ سَر
لِه/بُوردَك !
مِه كٍلي
دار ِِ تٍك
«وا»يِِ سَر
تُو/خوارَ ك !
آمٍل َاك !
77
مي يا
« كَر ٍسنگِ» هوا مٍه اَي ، مي يا مٍه
نَمٍّه وارمه ، نٍوارمه .
ونوشه !
وَلي تٍه نٍس مِه اَبر ِِ بٍن !
77
پایان
