اين خالي ِِ  بزرگ 

 

 

 

پنهان گر ِ  بزرگ  !

اين خالي ِِ  بزرگ را ، پنهان كردن آسان نيست .

 

()

 

مِي خوا ره ي  بزرگ  !

اِي جام ِ  رو به روي تو ، هِي خالي ، خالي تر !

در جام ِ  روبه روي خود

اين خالي ِِ  بزرگ  را  پنهان مكن !

 

اين خالي ِِ  بزرگ

باهيچ مستي اي

پنهان  نمي شود .

 

()

 

اين خالی ِِ  بزرگ

اين « جا »

كنار ِ من .

 

()

 

غوغاگر ِِ  بزرگ !

بر طبل ِِ  توخالي  مي كوبي

در اين جهان ، اين طبل ِ  توخالي .

 

اين خالي ِِ  بزرگِ

در زير پاي تو

با هيچ  هاي ـ هويي

پنهان  نمي شود .

 

()

 

بي هوده  نيست  كه همواره  چنين آسان

برباد  مي روي ؛

بااين  همه خالي  كه در دست توست .

 

()

 

من كِشتْ گاهِ  كوچكِ  خود را ،  با يقين و ترانه ، دانه پاشيدم 

وَرزا  شدم  ،  < اْزال > §  كشيدم بردوش 

باران شدم  براو  باريدم

پرچين شدم  به دور او پيچيدم

گه گاه  چون  مَتَرسَكي  در او ايستادم ؛

با اين همه ،  با اين همه ، اين خالي ، اين خالي ، اين خالي ِِ بزرگ  در او  ره يافت .

 

برزيگر ِ  بزرگ!

در  كشتْ زار ِ  كوچك تو ،

اين خالي ِِ  بزرگ

باهيچ  هرزهْ روئي

پنهان  نمي شود .

 

()

 

بي عشق

بي جواني

خامي ،

اين خالي ِِ بزرگ را  ، پنهان كردن آسان نيست .

 

1376

 

 

                                                

تيكا  §           

 

 

 

شرمنده  از نگاه تو هستم ، تيكا !

 

يك  چشم ِ  نيمه باز است و ، صدها نگاه كردني 

يك  دستِ  نيمه بسته و ،  صدها  نگاه داشتني

يك شانه و  ، صدها بار .

 

()

 

گه گاه  اي پرنده  ، راهْ گشودن  به تو آسان است

يك پنجره ،  كه نيمه باز شود ، كافي ست

يك  دَر ،  كه نيمه بسته

يك  روزنه.

 

گه گاه راهِ من  به تو ، هِي  پيچ  مي خورَد

انگار ، پا به پاي  اين ماري  كه  در من ، از زخمي  برخود  مي پيچد ،

هرچيزي ، مثل گِردْ بادي  ، دور و بَرَم  ، برخود  مي پيچد ؛

از چارسو  ،  صدا ي تو مي آيد ،

از هيچ سو ،  به سوي تو  راهم نيست .

 

()

 

شرمنده  از نگاهِ تو هستم ، تيكا !

يك  اسبِ  لَنگ است و ،  صدها ارّابه

يك  پا  و ، صدها راه ، صدها  گُم راه

يك  فرصتِ كوتاه  و ، صدها كار .

 

از من  به دل مگير !

مي خوان !

مي پَر !

 

1376

 

            § ـ  تيكا :  توكا -  پرنده اي به اندا زه ي سا ر   

 

 بر  اين  پهناور

                                   

                                       

براي :  ننه و آقاجان

    

                   

 

 

 

هم  پارو بوديد

هم  پاروزن .

 

()

كِي ، در كجا ، چه كسي اين قايق را بر آب انداخت ؟

از جايي، چيزي ، مي گريخته است به جايي، چيزي ؟

 

يا آن كه نه ،  كسي ، جايي اين قايق را  براين پهناور ، خاليْ رو ، سرگردان ديد

وان گاه  شوق ِِ يك گذار و گشتِ كوتاهي  او را  به سوي اين قايق برد ؟

شوق ِ گذشت و گشتِ كوتاهِ ما

اين زندگي ـ

گشت و گذار ِِ  كوتاه

اين جاودانه كوتاه ،

كوتاهِ  جاودانه .

()

 

هم  آبي  بوديد

هم  آب .

 

()

درپشتِ سر ،  هنوز هم  اين مِه  پا برجاست .

 

اين مِه

مي خواهد  زيوري  به گردنِ  اين پتياره ي غول آسايي باشد كه پشتِ سرم  ايستاده ست ،

يا خود  به روي تلخي ِِ رازي ، فريبي باشد شيرين ،

يا آن كه روي دامن اين كوهسار ِِ سنگي ِِ  سنگْ آئين ـ

مي خواهد  كه لطافتي رقصان باشد ،

ياخود دراين زمانه ي بيدادِ دانايي ، ابهامي باشد خيال برانگيز ؛

باري ، مي خواهد هر چه اي  كه مي خواهد باشد امّا

يك چيز روشن است :

اين مِه

در پشت سر ، هنوز هم  اين مِه  پا برجاست .

 ()

 

هم قايق بوديد

هم قايق ران .

 

()

 مي پيچ !

    مي سپار!

        تناور < لتكا > ! § ‏

دربندِ  اين مباش به سوي كدام سو .

 

ساحل : صدا ي شيطنت دختر ِ من ا ست

وقتي كه از كشاكش ِ حيوا ني ِ روزانه بر مي گردم .

 

ساحل : نگاهي ، خنده اي ، آغوشي ست .

خيره شدن به دورنمايي زيباست

اُتراق ِ زيرسايه ي يك نامه اي ، پيغامي .

 

ساحل : آن نجوا ست

ـ فرقي نمي كند كه بر لبِ من باشد

يا برلبِ پرنده اي

يا چشمه اي

نَهـري

بـرگي

سازي .

 

ساحل : گاهي  انبوهِ  يادها ست

باري ، انبوهِ ياد ها

ـ  هر چند ، یادها  گه گاهي بر مي آرند

فـرياد از نهـاد .

 

ساحل : اينان اند

ـ اينان كه درتواَند : همْ سفرانِ من ،  همْ پارو ها ؛

بس بسيار ساحل ها در آنان  پنهان است ؛

من بارها  بر اين ساحل هاشان پناه برده ام .

مي پيچ !

    مي سپار!

        تناور < لتكا > ! ‏  

()

 

هم توفان بوديد

هم آرامش .

 

()

 انبوهِ  بي شمار ِِ قايق ها

انبوهِ  بي شمار ِِ قايق رانان

انبوهِ  بي شمار ِِ قايق راني .

 

انبوهِ  بي شمار ِِ  به اين سو آن سو افتادن

انبوهِ  بي شمار ِِ  كج گشتن

انبوهِ  بي شمار ِِ  كج رفتن .

  

انبوهِ  بي شمار ِِ درياها 

انبوهِ  بي شمار ِِ ساحل ها .

 

انبوهِ  بي شمار ِِ توفان ها

انبوهِ  بي شمار ِِ آرامش‌ها.

 

انبوهِ  بي شمار ِِ خود را به آب افكندن

تا  بل كه  تختهْ پاره اي  در دستْ رس ِِ صداي غريقي گشتن .

 

انبوهِ  بي شمار ِِ به آب افتادن

انبوهِ  بي شمار ِِ  به هرتختهْ پاره اي چنگ زدن

و گاهي پيش ِ پاي تختهْ پاره هاي حقيري  زانوزدن ، خُرد شدن  ‏‏[فرياد . . . ]

 

انبوهِ  بي شمار ِِ

                    انبوهِ بي شمار ِِ

                                        انبوهِ بي شمار ِِ  . . . 

 

()

 

هم دريا بوديد

هم ساحل .

 

1367

 

 

از زبانِ يك چشم انداز

 

( دردِدل‌های یک چشم‌انداز، با تماشاگرانی که در روبه‌‌روی او یا در درون او و یا از کنار او می‌گذرند. ) 

 

 

 

همچو انبوهِ چشم اندازي كه همه جا گسترده اند ،

من هم اين گوشه

به هواي خويش

باري ،  گسترده ام

همچو يك چشم انداز .

 

 ()

 

از تماشا

از تماشاگر فرياد !

 

()

 

هر تماشاگري  تنها  به تماشاي يك گونه اي از من خُو كرده است  :

برخي ،  گاهي كه مِه آلودم ؛

برخي ،  گاهي كه  مَه آلود ؛

برخي ،  گاهي كه  تاريكم  .

 

برخي ، گاهي كه، از سوسوي صبحي درچشم ِ شبنم هايم،  مي رخشم ؛

برخي ، گاهي كه  براين جاده ي خاكي ِِ  درمن ، در من  مي گذرند .

 

برخي ، گاهي كه مي بارد

        در من

                           بر من

        از من

        برف .

 

برخي ،  گاهي كه  دورم ؛

برخي ،  گاهي كه نزديكم .

 

و نگاهِ اين انبوهِ انسان‌هایی که به‌تماشا در من مي نگرند :

گاهي ، همچون  نهري  با  گُلي  از زمزمه بر پُشت ؛

گاهي ، همچون  باراني  با سنگي در مُشت ؛

گاهي  آميزه اي از خار و خنده ؛

گاهي ، انگار كسي در آن  تهديدكنان  با من مي گويد :

رو به روي چشم اندازي  چون تو

از تماشاگربودن  فرياد !

 

()

 

اِي خوشا چشم ِ  يك چشمه ، يك  بركه ، يك چاله ي آب

اِي خوشا چشم ِ  يك قطره ي باران

اي خوشا چشم ِ  يك شبنم ،

اين  تماشاكارانِ خاموشي  كه به هرلحظه به هرگونه كه باشم من

در تماشاشان مي تابم باز .

()

از تماشاي انسان

از تماشاگر ِ انسان فرياد !

 

()

 

اِي خوشا چشمه اي ، يا  بِركه اي ، يا چاله ي آب

اِي خوشا قطره ي باران

اِي خوشا شبنم ؛

اين تماشاگرهاي خاموشي كه ـ چو ماهي با آب ـ

با  تماشا زنده اند

در تماشا غرق اند

به تماشا  بندند .

 

()

 

از تماشاگشتن

از  تماشايي گشتن ، فرياد !

 

 ()

 

همچو يك چشم انداز

من هم اين گوشه

باري ، گسترده ام .

گاهي  پَرپَرزن  در دام ِ  تماشايي

گاهي  بنهاده  تماشايي را  دام .

 

1376

 

 

 

 

دو   نِگاره 

 

ديداری در نگارخانه ي هستی

 

 

 

 

نقّاشي شماره ي يك :

نقّاشي ِ يك كودك

 نقّاشي ِ هر كودك           

 نقّاشي ِ صدها هزار كودك :

 

نهري

حياتي

خانه اي ، با دري گشاده ، پنجره اي روشن

دورنماي كوهي

درختي

 

خورشيدي ، با تبسّمي تابان

پرنده هايي .

 

پوشاك هايي ازرنگ ، برتن هر يك .

 

آميزشي، كه درآغوشش هرچيزي همچوكودكي ، آرام است ؛

باهيچ ، هيچ ، هيچ نشانه اي از هنرنمايي ِ دانايي .

 

 

 

نقّاشي ِ شماره ي دو :

نقاشي اي شگفت :

 

بر رو به روي بومي كهن‌سال

انبوهِ ما كهن سالان .

 

انبوهِ رنگ ها

انبوهِ نقش ها .

 

هِي رنگ مي زنيم

هِي  پاك مي كنيم .

 

هِي نقش مي زنيم

هِي پاك مي كنيم .

 

1376

 

در برابر ِ پگاه

 

 

 

اِي كاش جاودانه دربرابر ِ من مي تابيدي .

 

()

 

بيداد است

اين روشنايي ٍِ شبنم خورده

اين رنگِ  با نسيم ِِ سحر، رقصان .

 

بيداد است اين

سوسوي دل پذير ِِ آب

انگار در درونِِ  هرقطره ، بامدادي مي تابد .

 

بيداد است اين

آرامش ِِ پس از توفانِ  بي خوابي ، پس ازخوابِ  توفاني

آرامشِِ پيش از توفانِِ نان و بي ناني ، اين كشاكش حيواني .

 

بيداد است

اين دَم زدنِِ كوتاه ـ

آزادي از قُلاده هاي < راه >  و < رَفت > و < كشاكش ِِ سمت وسو > .

 

بيداد است اين

خوشْ سويي ِِ ميان دو بَدْ سويي :

يك سوي : شب ، هزارشب ، شبِ درون ، شبِ پيرامون

و پهنه ي هميشه رو به سوي ناپيدايي .

يك سوي : روز ، هزار روز ، روز ِِ  بي درون ، بي خون

و صحنه ي هميشه رو به سوي پيدايي .

 

()

 

بيدادي بيدادي بيدادي اِي پگاه !

اِي سوسوي اين هستي :

    ـ اين شبنم زُلال

آويخته ز برگي، ازشاخه ي درختي ازفرطِ غول آسايي ناپيدا ،

همواره برفراز ِِ دهانِِ  باز ِِ  چكيدن ، لرزان . ـ

   

اِي كاش جاودانه دربرابر ِ تو تابيده مي شدم              

اِي جاودانه كوتاه !

پگاه !

 

1376

 

 

 

گفتگو با  چشم ها

 

به ياد چشم هاي كودكان ، مردان  و زنانی  كه ديده ام

 

 

 

 

گاه گاهي همچون تابش ِ خورشيدِ زمستان بودي

نوبَر و خوشْ گرما .

 

آبشاري شده اي گاهي

و فروريخته اي درمن

در من ِِ درّه :

ژرفي ِِ خالي  وخاموش ِ من از زمزمه ها ، لبريز .

 

گاهي انگار هزاران جُغد

برسر ِ شاخه ي تو

خيره  بر من

چيره بر من .

 

آه ،  اين گودالِ خاموش ِ جانِ من

چه فراوان پيش آمد كه به مردابي  گنديده  بدَل  گشته است

زير ِ بارانِِ  زردِ  شرمي  آلوده

رو به روي تو .

 

بررواق ِ خنده ،  گفتگو ، خاموشي ، غم

بر رواق ِ لاله ، آسمان ، شبنم

باري  هر چند كه هر گوشه چراغي مي سوزد ؛

بي چراغ ِ تو ولي ، اي چه بسا  گوشه كه روشن ، اما خاموش است .

 

بي چراغ تو

همچو يك گوشه ي تاريك است

اين چراغ ِ كهنه، كه چه شگفتي هايي  بي آن  ناپيداست

اين چراغ ِ كهنه، كه در دل مي سوزد ؛

وين چراغ ِ دل هم .

 

با چراغ ِ تو

تابش ِِ  تلخ ِِ  انبوهِ چراغي كه ، در پرتو ِِ آنان چه مصيبت هايي پيداست

مي شود پنهان  در نوري شيرين .

 

 

هم/چو یک پنجره ای هستی بر ديوار ِِ  زندانِِ  تن

عینَ یک پنجره ی میله یی ِ کوچکِ زندانی در یک قلعه :

        گاهي آويخته از آن  ـ  كوتاه و پاره ـ رقص ِ طنابي

        گاهي  مي آيد از آن  ، آواي دلِِ تنگي

        ايستاده است به درگاهش  گاهي  دشنام ِ تلخي . . .

 

1376

 

 

ژندهْ چین (2)  §

      

( تاكسي ران )

 

 

 

 

 

1

 

آن ژنده چين ِ سال هاي گذشته ام

با ژنده ها

با ژنده گي

با ژندهْ دانِ سال هاي گذشته .

 

و اين جهان هنوز

آن  ژندهْ زار ِ سال هاي گذشته ست .

 

اين بار من « تاكسي » مي رانم

شايد هم آن كسي هستم كه « تاكسي» او را مي رانَد .

 

نان درمي آورم

انگار ماري از دلِ سوراخي

انگار مويي از تن ِ خِرسي .

 

2

 

جز اين < تيكا >  كه هر بامداد ، پُشتِ در ، در كوچه مي خوانَد

چه چيزي مي توانسته  اين روز،  وين كشاكش حيواني را ، با آغازي چنين زيبا بيارايد ؟

جز شاديِِ شادابِ  بچّه هايم ، كه هر شامگاه ، پُشتِ در ،  درخانه مي خوانند

چه چيزي مي توانسته  گِردبادِ  اين دريغ ِِ از دست دادنِِ  يك روز را  بيارامانَد ؟

 

 

3

 

با بي شمار زنداني در زندانِِ دل ، زندانِِ لب

كَتْ بسته  در زندانِِ تن

هر روزه مي نشينم دراين زندان .

 

انبوهِ زنداني ها

انبوهِ زندان ها

انبوهِ  رنگارنگِ  زنجير .

 

 

4

 

اينجا  كنار ِ روزنه اي تنگ

دل ، تنگ

جا ، تنگ

خُلق وخُو ، تنگ ؛

هنگامه مي كند اين زندان را  گه گاهي اين كنار ِ هم نشستن ِ تنگاتنگ .

 

5

 

انبوهِ راه

انبوهِ  چار راه

انبوهِ  راهِ  گُم ، گُمْ راهان .

 

انبوهِ راه نمايي ، راه نمايان :

انبوهِ سرخ ها

انبوهِ سبزها

انبوهِ زردها .

رنگيني ِِ كَپَك زده ي  نخْ نما شده

تكرار ِِ  رنگْ باخته ي فرسوده .

 

6

 

گاهي به قايق راني مي مانم كه  در زير ِ پاروهايش مي پوسد آب ؛

هم قايق

هم پارو

هم راندن  

هر چيزي ،  تا گلو ، در اين مرداب .

 

7

 

گاهي به يادِ < چارپاداران > خودمان مي افتم

آن ها كه آواي [متْل ِِ سگ هاشان ] گيراي ناي و ني ِ شان ، در گوشم مانده است ؛

باري  به يادِ همكارانم هستم .

 

8

 

در گوشه ي خيابان

گه گاه  مي نشينم  برجلوخان گُلي ، گياهي ، برگي ، بيدي:

سرشار ِ زمزمه ، بگو وبخند و نسيم  و ياد  و چايي و چشم انداز .

 

9

آن ژنده‌چین ِسال‌های گذشته‌ هستم من .

این ژنده‌دانِ کهنه که می‌بینی، کیفِ پولِ من است:

و داستانِ  كيفِ پول من، و من ، داستاني قديمي ست .

او  تُوبره اي ست

برگردنِ اين اسب :

اين كه  گاهش به زين مي بندم ، مي تازم

گاهي  به پالانش مي بندم ، و هرچه سنگيني دارم براو بار مي كنم ؛

گاهي به گُرده اش درشكه اي مي بندم ، سر مي نهم به دشت وتماشا

گاهي  به اين  ارّابه اش مي بندم ، این ارّابه، اين همواره ازسنگيني ، پُر .

 

گه گاه او ،  اين كيف ، يك چاه است

من ، سكّه اي سياه

گُم در درونِِ او ـ  كه تيره ترين ژرفاهاست ؛

واين جهان پهناور ‏!

چون سكّه اي لهيده ، بردهانه ي اين چاه .

 

باري

و داستان اين ژندهْ دانِ  كهنه  و من ، داستان شگفتي ست ؛

گه گاهي من ضحّاكم ، او ماري ، نه بر دوشم ، درجانم

مي پيچم از گَزيده شدن  همچون  تُوماري  درهم .

خشنوديِِ  زهراگين ِ  او را  من 

سر مي نهم به پاي هر پَستي

پا مي نهم  به روي  هر بالايي .

 

10

 

و روز

آن  گوشه اي  از اين جهان  ـ اين زندانِ غول آسا ـ  ست

كز تابش ِ  گَهاگَهِ  خورشيد - اين چراغكِ  گَردانِِ  برج ِ  ديده وریر   - وشن مي كٌردد.

 

 

1376

                      

 

 

هُشدار

 

 

 

 

يا كه سِيلي ، بي خير ، از پُشت سر ، دنبالِ شان كرده ست

يا به پيش ِ رو ، جلوترها خبرهايي ست ،

وَرنه  آخر پس  براي چيست مي تازند

سر برهنه ، از كنار من

گلّه ي تا پيش ازاين آرام و رام ِ روز و ماه  و سال ؟

 

 

«   نه ز پُشتِ سر 

              نه جلوترها ،

              بيم ِ آن  دارم  كه  زيرپاي تو شايد خبرهايي ست !

            

             گوش كن !

              اين ستونِ  كهنه  بر لب  پچ پچي دارد .

              اين تَرَ ك ها  چيست  بر پيشاني ِ  تو ؟

 

              شايد اين گَلّه ،  ز بوي بيم ِ  ويران يِ  آوار ِ تو ، رَم كرده است !»

 

كَم كَمَك  هرچيزي دارد مي شود  تاريك ؛

يا درآن بيرون

يا در اين خانه

يا درونِ  چشم هاي من ،

يك نفر در يك چراغي شعله اي را  بل كه  دارد  مي كشد پايين ؟!

 

 

    «   هم در آن بيرون

                  هم در اين خانه

                  هم درونِ  چشم هاي تو ،

                  يك نفر در يك چراغي  شعله اي را  مي كشد پايين .

      

                  هر چه دارد مي شود تاريك

                  بنگر !  اين دروازه را  دارند مي بندند . »

 

1376

 

 

 

 

 

آشيانه ، شاخه ، باد

 

 

 

بربام ِ آشيانه ي كوچكي كه براين شاخه به تو سهم رسيده، چراغي برپا كن! پرنده ی بی نوا!

 

 

بي « سُو» ي اين چراغي  كه دراین غروب در نشيبِ  خاموشي افتاده است

اندوهِ نابِ  كلبه ي اين شامگاهِ تماشايي

جز شيونِ تاريكي ، بيش نمي بود .

 

 

بربام ِ آشيانه ي كوچكي كه براين شاخه به تو سهم رسيده ، چراغي برپا كن !

 

 

اين باد را سر ِِ نَوَزيدن

وين شاخه را توان ِِ نلرزيدن نيست ،

وين آشيانه

                دير

                    و يا زود

                            فرو مي افتد .

 

 

بربام ِ آشيانه ي كوچكي كه به توسهم رسيده ، چراغي برپا كن !

 

 

بگذار در كشاكش ِ  بي معناي باد و آشيانه و شاخه

سوسوي  اين چراغ ِ تو  همچون كِرم شب تابي  به رقص درآيد .

 

 

بربام آشيانه ي كوچك ات  ، چراغي برپا كن !

 

بي سوسوي چراغ تو

در اين تاريكي

نه باد ديده مي شود ، نه وزيدن

نه آشيانه و نه اين شاخه .

 

بي سوسوي چراغ تو

اين تاريكي هم ، پنهان مي مانَد .

پنهان مي مانَد

فرجام ِ تلخ ِ اين كشاكش ِ  بي هوده :

 افتادن اين آشيانه

                              ازاين شاخه

                              از وزش اين باد .

 

 

بربام آشيانه ، چراغي برپا كن !

        

1376

 

بازگشت به فهرست همه ی نوشته ها       بازگشت به فهرست این دفتر